Rękojmia a gwarancja – czym się różnią i z którego tytułu złożyć reklamację?
Gwarancja i rękojmia to dwa mechanizmy zabezpieczające prawa konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową. Choć może Ci się wydawać, że oba te terminy odnoszą się do tej samej procedury, to wiążą się one z nieco innymi zasadami działania. Czym różni się gwarancja od rękojmi i co każda strona transakcji powinna wiedzieć o odpowiedzialności za wadliwe produkty?
Co to jest rękojmia?
Rękojmia oznacza ustawową odpowiedzialność sprzedawcy za fizyczne i prawne wady towaru. Przysługuje konsumentom na podstawie art. 558 § 1 kodeksu cywilnego.
Rękojmia za wady fizyczne
Roszczenie z tytułu rękojmi za wady fizyczne przysługuje konsumentom wtedy, gdy zakupiony przez nich produkt:
- nie ma właściwości, które powinien mieć ze względu na oznaczony w umowie cel, okoliczności lub przeznaczenie,
- nie ma właściwości, które sprzedawca deklarował, przedstawiając konsumentowi próbkę lub wzór,
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę, jeśli ten nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia produktu,
- został wydany kupującemu w stanie niezupełnym.
Rękojmia za wady prawne
Prawo rękojmi za wady prawne przysługuje natomiast konsumentom wtedy, gdy zakupiony przez nich towar jest:
- własnością osoby trzeciej,
- obciążony prawem osoby trzeciej,
- objęty decyzją lub orzeczeniem właściwego organu, które ograniczają korzystanie z niego albo rozporządzanie nim.
Żądania klienta z tytułu rękojmi
W ramach reklamacji z tytułu rękojmi konsument może ubiegać się zarówno o bezpłatną naprawę produktu, jak i jego wymianę na nowy. To właśnie kupujący dokonuje wyboru, a sprzedawca ma obowiązek się do niego zastosować. Jeśli przedsiębiorca nie jest w stanie zrealizować żadnej z tych procedur, konsument może zażądać zwrotu pieniędzy. Jest to jednak wariant ostateczny.
Rękojmia – ile czasu na złożenie reklamacji z jej tytułu?
Czas trwania rękojmi wynosi 2 lata od wydania towaru kupującemu. Oznacza to, że przez ten czas sprzedawca odpowiada za fizyczne i prawne wady produktu. Co więcej, jeśli konsument złoży reklamację w ciągu roku od otrzymania danej rzeczy, przyjmuje się, że posiadała ona wadę w dniu nabycia, a kupujący nie musi udowadniać istnienia winy.
Od dnia wykrycia wady konsument ma rok na złożenie reklamacji. Jej rozpatrzenie przez przedsiębiorcę powinno natomiast nastąpić w ciągu 14 dni. W tym czasie zapoznaje się on z wnioskiem i informuje kupującego o możliwościach rozstrzygnięcia sprawy. Brak odpowiedzi w tym terminie oznacza uwzględnienie reklamacji.
Co to jest gwarancja?
Gwarancja jest dobrowolnym oświadczeniem udzielanym przez przedsiębiorcę niezależnie od tego, czy jest on również sprzedawcą. Przyjmuje formę pisemnego dokumentu określającego zakres odpowiedzialności i warunki gwarancji.
Kim może być gwarant?
Gwarant to przedsiębiorca, który bierze na siebie odpowiedzialność za towar. Oświadczenie gwarancyjne może więc złożyć zarówno producent, dystrybutor czy importer, jak i sprzedawca detaliczny.
Co powinno zawierać oświadczenie gwarancyjne i w jakiej formie powinno być złożone?
Przedsiębiorca może zadeklarować ochronę gwarancyjną w dowolnej formie. Konsument ma prawo domagać się wydania oświadczenia na trwałym nośniku (np. na papierze), ponieważ posiadanie takiego dokumentu ułatwia dochodzenie roszczeń. Powinien on zawierać przynajmniej:
- nazwę gwaranta i jego adres,
- zasięg terytorialny obowiązywania gwarancji,
- termin obowiązywania gwarancji,
- inne podstawowe dane niezbędne do dochodzenia roszczeń.
Ile trwa gwarancja?
Czas trwania gwarancji zależy od tego, jak długo przedsiębiorca chce być odpowiedzialny za jakość produktu. Jeśli oświadczenie nie stanowi inaczej, przyjmuje się, że okres obowiązywania gwarancji wynosi 2 lata. Niektórzy producenci udzielają jej jednak nawet dożywotnio.
Rękojmia a gwarancja – kluczowe różnice
Podstawa prawna
Podstawą prawną rękojmi są art. 556-576 Kodeksu Cywilnego, a gwarancji – art. 577-582 Kodeksu Cywilnego.
Obligatoryjność
Sprzedawca zawsze odpowiada za wydany towar z mocy prawa, toteż rękojmia jest obowiązkowa. Udzielenie gwarancji zależy natomiast od woli przedsiębiorcy.
Odpowiedzialność za towar
W ramach rękojmi za wadliwy towar odpowiada sprzedawca. Gwarancji może zaś udzielić każdy przedsiębiorca – np. producent, dystrybutor czy importer – nawet jeśli to nie on zawiera ostateczną umową z konsumentem.
Terminy obowiązywania
Ustawowy termin obowiązywania rękojmi wynosi 2 lata. Czas trwania gwarancji zależy natomiast od woli przedsiębiorcy.
Wydłużenie terminu obowiązywania po wymianie wadliwego towaru
Jeśli wskutek reklamacji dojdzie do wymiany towaru na nowy, czas trwania rękojmi nie ulegnie wydłużeniu. Okres obowiązywania gwarancji w takim przypadku będzie jednak liczony od początku.
Rodzaje wad
Rękojmia obowiązuje zarówno w przypadku wad fizycznych, jak i prawnych towaru. Gwarancja znajduje zastosowanie tylko w stosunku do tych pierwszych.
Możliwe żądania konsumenta
Uprawnienia konsumenta z tytułu rękojmi obejmują bezpłatną naprawę towaru, jego wymianę na nowy, a w ostateczności – także zwrot pieniędzy. Zakres obowiązywania gwarancji zależy z kolei od tego, co zapisze w niej przedsiębiorca.
Rękojmia czy gwarancja? – Z jakiego tytułu złożyć reklamację?
Wiedząc, czym różni się gwarancja od rękojmi, możesz zastanawiać się, który z tych mechanizmów wybrać w przypadku wadliwego produktu. Jeśli do dyspozycji masz oba rozwiązania, korzystniejszym okaże się prawdopodobnie gwarancja. Przemawiają za nią następujące argumenty:
- Gwarantem najczęściej jest producent, który posiada specjalistyczny sprzęt do naprawy danego towaru.
- Producent zna swoje artykuły lepiej niż sprzedawca i może łatwiej usunąć ewentualne usterki.
- Czas realizacji gwarancji jest zazwyczaj krótszy, ponieważ w procesie nie uczestniczą pośrednicy.
W jakiej formie powinna zostać złożona reklamacja?
Niezależnie od wyboru pomiędzy gwarancją a rękojmią, kupujący może złożyć reklamację w dowolnej formie (np. telefonicznie lub mailowo). Niemniej, najlepiej zrobić to pisemnie, aby zachować jej potwierdzenie. Dokument powinien zawierać opis wady i roszczenia konsumenta. Pamiętaj jednak, że decydując się na skorzystanie z gwarancji, warto zapoznać się z oświadczeniem producenta i określonymi przez niego warunkami reklamacji.
Jaki jest czas na złożenie i rozpatrzenie reklamacji?
W przypadku rękojmi konsument powinien złożyć reklamację w ciągu roku od wykrycia niezgodności towaru z umową. Sprzedawca ma wówczas 14 dni kalendarzowych na rozpatrzenie reklamacji. Jeśli przekroczy ten termin, roszczenia kupującego uznawane są za zasadne.
Czas na złożenie i rozpatrzenie reklamacji na podstawie gwarancji może być z kolei określony w oświadczeniu producenta. Jeśli nie postanowił on inaczej, zastosowanie znajdują terminy obowiązujące w przypadku rękojmi.
Rękojmia a gwarancja – podsumowanie
Jak widzisz, znajomość praw konsumenta może okazać się bardzo przydatna, jeśli zależy Ci np. na odstąpieniu od umowy czy obniżeniu ceny wadliwego produktu. Na szczęście dzięki lekturze naszego poradnika wiesz już, jakie są podstawowe różnice między gwarancją a rękojmią i które z tych rozwiązań wybrać w zależności od sytuacji!
